Gryzienie w żłobkach jest zjawiskiem powszechnym i problematycznym. Jego skutki są bolesne fizycznie i emocjonalnie dla maluchów. Wzbudzają uzasadniony niepokój wśród rodziców. Mam nadzieję, że niniejszy artykuł pomoże Państwu zrozumieć przyczynę gryzienia wśród dzieci i poznać sposoby skutecznego zapobiegania temu zjawisku.
ROZWÓJ EMOCJONALNY DWULATKA
Drugi rok życia to wiek najczęstszych i najbardziej wygórowanych reakcji emocjonalnych, wyjątkowo nieprzyjemnych i wyczerpujących dla samego dziecka i jego opiekunów. Dziecko łatwo się irytuje, gdyż boleśnie odczuwa dysproporcję między swoimi pragnieniami a możliwościami i środkami wyrazu. Jego kontrola nad sposobem wyrażania emocji jest ograniczona. Panowanie dziecka nad emocjami ma najpierw charakter zewnętrzny. To rodzic reguluje emocje dziecka przez nazywanie tego co czuje, uspokajanie dziecka i bezpośrednie interweniowanie w doświadczane przez nie emocje, modelowanie i wzmacnianie pozytywnej ekspresji. Jeśli na przykład frustracja dziecka przeradza się w złość, a złość w zachowanie agresywne, powinniśmy wkraczać do akcji jak najszybciej, nie czekając na eskalację awantury. Wraz z rozwojem mowy u dziecka poszerza się jego repertuar wyrażania emocji, może dać upust swojej frustracji czy zaprotestować przy użyciu słów, a nie gestów. Zanim to jednak nastąpi, ogromna większość dzieci musi przejść nieprzyjemny etap rękoczynów. Dwulatek posuwa się do nich nie dlatego, że jest z natury złośnikiem czy wandalem, tylko po prostu z powodu ubóstwa innych środków rozładowania napięcia emocjonalnego. Gryzienie jest zupełnie naturalne w przypadku maluchów.
PRZYCZYNY GRYZIENIA
Gryzienie może spełniać funkcję komunikowania się z otoczeniem, rozładowuje napięcie emocjonalne i pomaga osiągnąć cel. W większości przypadków intencją dziecka nie jest zrobienie komuś krzywdy.
Do najczęstszych przyczyn gryzienia należą:
Gryzienie z powodu frustracji
Dziecko nie jest w stanie poradzić sobie z zaistniałą sytuacją, nie potrafi nazwać tego co czuje. Kiedy doświadcza złości, gniewu i strachu nie wie jak się zachować żeby zredukować napięcie. Przebywanie w silnie stymulującym środowisku i trudność w radzeniu sobie z napływającymi bodźcami może być źródłem frustracji dziecka. Przez gryzienie próbuje powiedzieć opiekunowi, że czuje się nieszczęśliwe i w ten sposób rozładować napięcie.
Kontrola sytuacji
Gryzienie okazuje się skutecznym sposobem na odebranie innemu dziecku upatrzonej zabawki. Pomaga wygrać kłótnie i postawić na swoim. Daje to dziecku poczucie kontroli nad otoczeniem.
Modelowanie
Dziecko uczy się przez obserwowanie i naśladowanie dorosłych. Jeśli dziecko widzi, że ludzie wokół niego nie okazują sobie szacunku i miłości, są agresywni i wrodzy, wtedy powtarza takie zachowania w środowisku rówieśników. Ważne jest, żeby opiekunowie w zdrowy i konstruktywny sposób wyrażali swoje emocje. Wtedy dziecko przez modelowanie przyswaja ważne umiejętności regulowania emocji.
Naśladownictwo
Dzieci uczą się również od swoich rówieśników. Obserwując dziecko, które gryzie, zaczynają eksperymentować z takim zachowaniem.
Niewykształcona empatia
Dwulatek nie potrafi jeszcze poczuć tego co czuje drugi człowiek, nie wie ze sprawia to ból.
Odzwierciedlanie
Jeśli dziecko doświadcza różnych form agresji (bicie, klapsy, szturchanie, potrząsanie) uczy się takiego sposobu reagowania i odzwierciedla je w sytuacjach konfliktowych.
JAK ŻŁOBEK RADZI SOBIE Z TAKIMI ZACHOWANIAMI?
1. Przez natychmiastową interwencję i reakcję (przytrzymujemy dziecko za rękę, otaczamy je rękami) powstrzymujemy dziecko przed ugryzieniem rówieśnika.
2. Dajemy jasny, stanowczy i krótki komunikat. Masz zakaz gryzienia, Kasi jest smutno gdy ją gryziesz, zobacz, ona płacze?.
3. Podpowiadamy dziecku jak może się zachować zamiast gryzienia np. Poproś Kasię jeśli chcesz tę zabawkę? lub nazywamy emocje dziecka np. Widzę, że się złościsz. Możesz ścisnąć mocno misia gdy się złościsz?
4. Obdarzamy uwagą i troską dziecko ugryzione. Nie nagradzamy uwagą dziecka, które gryzie, gdyż jest to forma nagrody i może wzmocnić takie zachowanie.
Jeśli Twoje dziecko zaczyna gryźć, spróbuj ustalić powód tego zachowania. Znając przyczynę łatwiej będzie zapobiec takim zachowaniom w przyszłości. Pracuj nad sobą, nazywaj swoje uczucia i uczucia dziecka. Wyrażaj emocje w sposób zdrowy i aprobowany społecznie. Otaczaj dziecko pozytywną uwagą.